Księża dla władzy groźni : duchowni współpracujący z opozycją (1976-1989)

Book

In basket

rate

Księża dla władzy groźni : duchowni współpracujący z opozycją (1976-1989) / pod redakcją Rafała Łatki ; [recenzenci dr hab. Adam Dziurok prof. UKSW, ks. dr Jarosław Wąsowicz] ; Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. - Warszawa : Instytut Pamięci Narodowej, 2019. - 560 stron : fotografie ; 25 cm.

(Centralny Projekt Badawczy IPN Władze Komunistyczne Wobec Kościołów i Związków Wyznaniowych w Polsce 1944-1989)

Author

Łatka Rafał (1985- ) Redakcja Dziurok Adam (1972- ) Recenzja Wąsowicz Jarosław (1973- ) Recenzja

Form of Work

Książki Publikacje naukowe

Subject

Kościół katolicki Duchowieństwo katolickie Komunizm Kościół a państwo Opozycja polityczna nielegalna Prześladowania polityczne PRL Polska

Genre/Form

Praca zbiorowa Opracowanie

Domain

Historia Polityka, politologia, administracja publiczna Religia i duchowość

Sytuacja duchownych, których komunistyczne władze nazywały ,,księżmi negatywnymi” ze względu na ich współpracę z opozycją oraz otwarcie wyrażany sprzeciw wobec ówczesnych rządów, była skomplikowana. Wynikało to z faktu, że nie tylko dygnitarze partyjni negatywnie oceniali ich działalność, ale zdarzało się również, że czynili tak ich kościelni zwierzchnicy lub inni duchowni pracujący w tej samej diecezji. Władze PRL zaangażowanie opozycyjne duchowieństwa traktowały jako niezwykle groźny przejaw kooperacji między Kościołem a środowiskami „antysocjalistycznymi”.

Z tego względu przy pomocy przede wszystkim aparatu represji prowadziły aktywne działania mające na celu zmuszenie osób konsekrowanych do zaniechania tego typu współpracy. Katalog represji był niezwykle szeroki, od inwigilacji i tzw. rozmów profilaktyczno-ostrzegawczych po zastraszanie i przemoc fizyczną uznawane za przestępstwa także w świetle PRL-owskiego prawa. Najbardziej znanym przykładem zbrodniczych działań aparatu bezpieczeństwa było oczywiście zamordowanie ks. Jerzego Popiełuszki.

Publikacja składa się z 23 artykułów, w których autorzy w różny sposób podchodzą do analizy współpracy duchowieństwa z opozycją w latach 1976–1989. Opracowanie ma charakter zbioru studiów i nie aspiruje do wyczerpania podejmowanej problematyki.

Zawiera:

Episkopat Polski wobec współpracy duchowieństwa z opozycją solidarnościową 1980-1989 na tle relacji państwo-Kościół / Rafał Łatka (Biuro Badań Historycznych IPN).

Biskup Ignacy Tokarczuk a opozycja - zarys zagadnienia / Sabina Bober (Katolicki Uniwersytet Lubelski).

Kardynał Karol Wojtyła a opozycja polityczna (1976-1978) / Paweł Skibiński (Uniwersytet Warszawski).

Współpraca ks. Jerzego Popiełuszki z opozycją w oczach prymasa Józefa Glempa : przyczyny konfliktu / Milena Kindziuk (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego).

Współpraca zakonników z opozycją 1976-1989 / ks. Dominik Zamiatała (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego).

Byli z nami w najtrudniejszym czasie : kapłani i środowiska związkowo-opozycyjne w województwie opolskim w latach 1980-1989 / Zbigniew Bereszyński (Państwowy Instytut Naukowy - Instytut Śląski w Opolu).

W cieniu Komitetu Wojewódzkiego : "wroga" działalność księży pallotynów z kościoła św. Elżbiety w Gdańsku przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku / Daniel Gucewicz (IPN Gdańsk).

Sanktuarium Najświętszego Serca Pana Jezusa w Szczecinie jako miejsce eucharystycznych spotkań duchowieństwa i środowisk opozycyjnych w latach osiemdziesiątych XX wieku / Zbigniew Stanuch (IPN Szczecin).

Parafia pw. św. Andrzeja Boboli w Szczecinie - oaza opozycji antykomunistycznej w czasach PRL / Michał Siedziako (IPN Szczecin).

Działalność ośrodka duszpasterstwa akademickiego oo. dominikanów w Poznaniu w latach 1976-1989 / Mateusz Szłapka (IPN Poznań, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu).

Ojcowie Honoriusz Kowalczyk i Tomasz Alexiewicz - duszpasterze młodzieży akademickiej i kapelani poznańskiej opozycji / Leszek Zygner (PWSZ Ciechanów).